Blokzincir veya blok zinciri veri saklama teknolojisidir. Her geçen gün gelişmeye devam eden bu teknoloji başta kripto paralar (Bitcoin, Ethereum) olmak üzere çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. İngilizce esas ismi blockchain olsa da Türkçe’de blokzincir veya blok zinciri olarak kullanılmaktadır. Blokzincir nedir sorusu en basit haliyle yanıtını buldu. Fakat ben bunun için gelmedim, bana daha fazlası lazım diyorsan okumaya devam et.
Blokzincir Nedir?
Blokzincir, birbirine bağlı bloklardan oluşmaktadır. Her blok bir önceki bloğun kriptografik bir özetini içerisinde barındırmaktadır. Gizlilik ve güvenlik böyle sağlanmaktadır çünkü veriye erişmek, onu değiştirmek istiyorsanız her bloğu çözmelisiniz. Her blok bir önceki bloğun özeti mahiyetsinde ise tahmin edebileceğiniz gibi her blokta iş daha da karmaşık hâle gelmektedir. Dolayısıyla blokzincir teknolojisinde bloklar arasındaki bağlantının kırılması veya değiştirilmesi neredeyse imkansızdır.
Blokzincir Ne İşe Yarar?
Esasen ne işe yarayacağı kullanıcının tercihine bağlıdır. Daha açıklayıcı olması adına blokzincir kullanım alanlarına dair örnekler sunabilirim:
- Kripto Para: Bitcoin ve Ethereum bu teknolojiyi kullanmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz özelliklerinden dolayı şeffaf ve güvenilir bir yapıya sahipler. Dolayısıyla bir değer taşıyorlar ve bu değeri koruyabiliyorlar.
- Sözleşmeler: Akıllı sözleşmeler ile kendini çalıştıran ve belirlenen koşullarda otomatik yürütülen sözleşmeler kullanılabilmektedir. Tedarik zinciri yönetimi, oy verme, kimlik yönetimi gibi alanlarda kullanılmaktadır.
- Sektöre Uyarlama: Blok zinciri teknolojisi; finans, sağlık, sigorta gibi sektörlerde de çalışmaktadır. Şeffaflıkla güvenilirlik ilkelerinin gerektiği her sektörde çeşitli uygulamalar yavaş yavaş da olsa kullanıma başlanmaktadır.
Söylediğimiz gibi yeni bir teknoloji, gelişen bir teknoloji dolayısıyla yavaş yavaş sisteme dahil oluyor. Gelecekte kullanım alanlarının genişleyeceği ise çok açık.
Blokzincir Nasıl Çalışır? Blokzincir Teknolojisinin Özellikleri
Çalışma prensibine dair bilgiyi blokzincir nedir başlığı altında vermiştik. Burada 3 maddede blokzincir teknolojisini özetleyeceğiz. Nasıl çalışıyor ve özellikleri neler?
- Bloklar: Verileri barındıran, iç içe birbirine zincirlenmiş dijital dosyalardır. Her blok bir öncekinin özetini (veya yaygın kullanımı ile hash) içermektedir. Zincirin sahteciliğe karşı korunmasını da bu durum sağlamaktadır.
- Madencilik: Yeni bloklar karmaşık matematik problemlerini çözen bilgisayarlar tarafından oluşturulmaktadır. Bu işleme madencilik adı verilmektedir. Bitcoin kazımı yaparak para kazanma dedikleri mesele burada devreye giriyor. Çünkü yeni blok oluşturmak demek ödül kazanmak demektir. Dolayısıyla bitcoin için yeni blok oluşturan bilgisayarların blok başına aldıkları belirli bir bitcoin ödülü vardır. Böylelikle süreç hiç aksamadan devam etmektedir.
- Dağıtık Defter: Blok zinciri, tüm katılımcılar tarafından paylaşılan ve güncellenen bir defterdir. Bu, herhangi bir merkezi otoriteye ihtiyaç duymadan verilerin güvenli ve şeffaf bir şekilde saklanmasını sağlamaktadır.
Blokzincir Uygulamaları
Kripto Paralar
- Bitcoin: İlk ve en bilinen kripto para birimidir. Merkezsiz bir dijital para birimi olarak, kullanıcılar arasında güvenli ve doğrudan transferler sağlamaktadır.
- Ethereum: Akıllı sözleşmelerin ve merkezi olmayan uygulamaların (dApps) oluşturulmasını sağlayan bir blokzincir platformudur.
Akıllı Sözleşmeler
- Akıllı Sözleşmeler: Kendiliğinden yürütülen sözleşmelerdir. Ethereum gibi platformlar üzerinde, belirli koşullar karşılandığında otomatik olarak yürürlüğe girmektedirler. Bu, aracıları ortadan kaldırarak işlemleri daha hızlı ve maliyeti düşük hale getirmektedir.
Tedarik Zinciri Yönetimi
- IBM Food Trust: Gıda ürünlerinin tarladan markete kadar izlenebilirliğini sağlayan bir blokzincir platformudur. Ürünlerin kaynağı, nakliye süreçleri ve kalite kontrolleri hakkında şeffaf bilgi sağlamaktadır.
- Walmart: Tedarik zincirinde gıda güvenliğini artırmak için blokzincir teknolojisini kullanmaktadır. Bu sayede ürünlerin kaynağını ve izlenebilirliğini hızla bir şekilde sağlamaktadır.
Sağlık Hizmetleri
- MedRec: Hasta kayıtlarını güvenli bir şekilde saklamak ve paylaşmak için kullanılan bir blokzincir çözümüdür. Hasta verilerinin gizliliğini korumakta ve yetkilendirilmiş sağlık profesyonellerine erişim sağlamaktadır.
- Gem: Sağlık sektöründe veri yönetimini ve hasta bakımını iyileştiren blokzincir tabanlı bir platformdur.
Dijital Kimlik
- uPort: Kullanıcılara kendi dijital kimliklerini kontrol etme ve yönetme imkanı sunan bir blokzincir çözümüdür. Kimlik doğrulama süreçlerini daha güvenli ve verimli hale getirmektedir.
- Sovrin: Kullanıcıların dijital kimlik bilgilerini güvenli bir şekilde saklamalarını ve paylaşmalarını sağlayan bir blokzincir platformudur.
Oylama Sistemleri
- Voatz: Blokzincir teknolojisini kullanarak güvenli ve şeffaf bir şekilde oylama yapılmasını sağlayan bir platformdur. Seçimlerin güvenilirliğini ve bütünlüğünü artırmaktadır.
- Follow My Vote: Oylama süreçlerinin şeffaflığını ve doğrulanabilirliğini sağlamak için blokzincir teknolojisini kullanılmaktadır.
Bunlar aynı zaman blokzincir örnekleri açısından da önemli örneklerdir. Her biri blokzincir kullanımının örneğidir. Teknolojinin daha ileriye taşınması ile ihtiyaçlara yönelik olarak daha fazla blokzincir çözümleri hayatımıza girecektir.
Blokzincir Ağı Nedir?
Blokzincir ağı, blokzincir teknolojisini kullanan bilgisayarlar ve diğer cihazlar arasındaki bir ağdır. Bu ağ, blok zincirindeki verilerin paylaşıldığı, doğrulandığı ve güncellendiği yerdir. Blokzincir ağları, merkezi olmayan bir şekilde çalışmaktadır. Bu, herhangi bir merkezi otoriteye ihtiyaç duymadan verilerin güvenli ve şeffaf bir şekilde saklanmasını sağlamaktadır. Ağdaki her bilgisayar, blok zincirinin bir kopyasını tutar ve yeni bloklar oluşturulduğunda bunları doğrular. Bu, herhangi bir katılımcının veriyi değiştirmesini veya silmesini neredeyse imkansız hale getirmektedir.
Yapay Zeka kategorimizde ilgini çekebilir, ziyaret etmelisin.
